به گزارش تابناک کهگیلویه بویر احمد این گفتگو که توسط روابط عمومی شبکه ی بهداشت و درمان لنده انجام شد، با هدف اطلاع رسانی و آموزش عموم مردم از طریق فضاب مجاری در خصوص آگاهی از نشانه ها و پیشگیری زود هنگام بیماری پوکی استخوان منتشر میشود که شرح سوالات و جواب ها در متن خبر آورده شده است.
پوکی استخوان چیست؟
دکتر علی نژادی-پوکی استخوان عارضه ای است که با بالا رفتن سن به وجود می‌آید. شایع‌ترین بیماری متابولیک استخوانی است که با کاهش همزمان کلسیم و سایر مواد معدنی و مادة زمینه‌ای استخوان و در واقع نازک و ضعیف شپدن استخوان‌ها مشخص میشود. در این بیماری مقدار توده استخوانی کاهش می‌یابد و استخوان شکننده می‌گردد به طوری که باکوچک‌ترین ضربه ای به راحتی می‌شکند در واقع بافت استخوان در زیرمیکروسکوپ در حالت طبیعی شبیه لانه زنبوری است که با تخریب بافت استخوانی، اندازه فضاهای توخالی بزرگ تر میشود. شکل زیر بافت دو استخوان طبیعی و دچار پوکی استخوان را نشان می‌دهد.
پوکی استخوان بیشتر در چه سنی بروز می کند و چه عواملی در تسهیل زودهنگام بیماری موثر می باشد؟
بیماری پوکی استخوان با کم شدن تراکم استخوان خصوصاً از سن ۴۵ سالگی به بعد ظاهر میشود و عوارض متعددی از خود به‌جای می‌گذارد که شایع‌ترین آن شکستگی‌ها می‌باشد. عوامل متعددی در ایجاد و یا تسهیل بروز آن دخیل هستند که از آن جمله سن، جنس، نژاد و عادات غذایی را می‌توان نام برد .
پیشگیری از این بیماری اصل اساس کنترل آن است. برای پیشگیری مناسب باید از دوران نوجوانی و جوانی شروع کرد. ورزش به خصوص ورزش‌های تحمل وزن، دریافت کلسیم کافی در رژیم غذایی و تغییرات مناسب سبک زندگی از راه‌های اصلی پیشگیری از این بیماری به شمار می‌روند .
الگوی زندگی و تغذیه‌ای مناسب برای پیشگیری از پوکی استخوان چیست؟
۱- از رژیم‌های غذایی نامناسب لاغری (رژیم هایی که بدون نظر پزشک یا کارشناس تغذیه گرفته شود) دوری کنید. در رژیم لاغری مصرف لبنیات را قطع نکنید. یک رژیم غذایی مناسب شامل کلسیم کافی برای داشتن استخوانهای محکم، بسیار ضروری است.
۲ - از محصولات غذایی و سبزیجات و میوه جات تازه استفاده کنید.
۳- از مواد غذایی مضر برای استخوان به خصوص نوشابه های گازدار دوری کنید و به جای آن ها دوغ بنوشید.
۴ - از کشیدن سیگار یا هم‌نشینی با افراد سیگاری اجتناب کنید.
۵- سحرخیز باشید و صبح زود حداقل ۱۵ دقیقه در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار بگیرید.
۶ - مصرف چای و قهوه را کاهش دهید و در عوض یک لیوان شیر بنوشید.
۷- سیر و پیاز را فراموش نکنید، چون مصرف آن‌ها به دلیل داشتن سولفور به استحکام استخوان ها کمک می‌کند.
۸ - به بعضی از غذاها مانند سوپ، شیر اضافه کنید.
۹ - در تهیه بعضی از غذاها به جای خامه و سس مایونز به سراغ ماست بروید چون کلسیم بیشتری دارد.
۱۰ - سویا را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید چون کلسیم و استروژن خوبی دارد و نقش بسیار مؤثری در پیشگیری از پوکی استخوان دارد.
۱۱- مصرف ویتامین A که در کاهو، کدو، هویج، موز، خرما، ماهی، جگر، زرده تخم مرغ و ... یافت می شود و ویتامین C که در لیمو و سایر مرکبات، توت فرنگی، کیوی، کلم، اسفناج و ... وجود دارد، را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. چرا که این ویتامین‌ها به جذب بیشتر کلسیم کمک می کنند.
۱۲- پنیر را به سالاد، سبزیجات، سوپ و ساندویچ اضافه کنید.
۱۳- در سوپ آبگوشتی، گوشت را با استخوانهای همراه آن مصرف کنید و برای استخراج کلسیم از استخوان چند قاشق چایخوری سرکه به آن اضافه کنید.
۱۴- تا آنجا که ممکن است از شیر در پخت و پز استفاده کنید.
چه غذاهایی برای استخوان‌ها مضر هستند؟
چای، انواع ترشی، آب یخ، انواع فست فودها (پیتزا، ساندویچ و ... )، میوه‌های ترش وکال، قهوه، کاکائو، نوشابه های گازدار، مصرف بیش از حد نمک و غذاهای شور، رژیم غذایی غنی از گوشت و پروتئین و الکل مضرند و استخوان‌ها را ضعیف می‌کنند.
علائم و عوارض پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان معمولاً در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و علائم آن کم‌کم بعد از این که بیماری پیشرفت کرد خود را نشان می‌دهد. بعضی علائم شایع که بعد از پیشرفت بیماری دیده میشود شامل موارد زیر است:
- کمر درد
- درد مفاصل
- مشکل در ایستادن
- مشکل در راست نشستن
- کوتاه شدن قد طی چند سال
- آسان شکستن استخوان با ضربات کم شدت
- خمیدگی پشت
- شکستگی استخوان، مخصوصا در ستون فقرات یا لگن جدی‌ترین عوارض پوکی استخوان است. شکستگی لگن از عوارض شایع پوکی استخوان است و بیمارانی که دچار شکستگی لگن می‌شوند در معرض خطر مشکلات زیادی در ارتباط با این بیماری قرار می گیرند. اغلب اوقات شکستگی‌هایی که به دلیل پوکی استخوان صورت می‌گیرند، به طور کامل بهبود نمی‌یابند. بنابراین پوکی استخوان باعث کاهش کیفیت زندگی و در برخی موارد باعث معلولیت دائمی می‌گردد.
