گزارش میدانی تابناک کهگیلویه و بویراحمد
سد تنگ سرخ هم از این قائده جنگ و جدل‌های موافقان و مخالفان مستثنی نیست و هر گروه یاران خود را دارد و به شدت هم تلاش می‌کنند! تابناک کهگیلویه و بویراحمد برخی از این موارد موافقان و مخالفان را مورد بررسی قرار داده است.
اجرای پروژه‌های مهم زیربنایی برای توسعه همواره مستلزم داشتن مطالعاتی همه جانبه است به گونه‌ای که لازم است همه آثار مثبت و منفی اجرای آن دقیق و حساب شده مورد بررسی قرار گیرد.
احداث سد که معمولا از پروژه‌های اساسی در تغییرات حوزه‌های مختلف از اقتصادی تا زیست محیطی است از جمله این پروژه‌ها با سازه‌های عظیم و البته تغییرات بنیادی در منطقه است. تغییراتی که در عمده موارد منجر به افزایش توان اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و رفع برخی چالش‌های اساسی شهر‌های امروزی یعنی آب شرب و نهایتا رفع نیاز مصارف صنعتی است.
احداث سد در هر منطقه از همان ابتدا با چالش‌هایی مواجه بوده ضمن این که معمولا موافقان و مخالفان تا انتها در جدل و تنش‌های رسانه‌ای سیر می‌کنند.
همانگونه که گفته شد همواره موافقان و مخالفان احداث سد مواضع صریح و گاه تند و جنجالی مطرح می‌کنند که البته در این بین دلایل موافقان احداث سد مشخص است و نهایتا در این جمله خلاصه می‌شود که با جلوگیری از هدر رفت سیلاب‌ها و آب‌های سطحی می‌توان به آب پایدار برای مصارف مختلف دست یافت، اما استدلال‌های مخالفان که ظاهرا پیوست زیست محیطی دارد، هیچ وقت مشخص نشد که بر چه منطقی استوار است تا جایی که برخی مواقع احساس می‌شود لج و لج بازی و یا بازی‌های سیاسی و جدل‌های قومیتی بیشتر نمود دارد تا اصل ماجرای زیست محیطی!
سد تنگ سرخ هم از این قائده جنگ و جدل‌های موافقان و مخالفان مستثنی نیست و هر گروه یاران خود را دارد و به شدت هم تلاش می‌کنند!
تابناک کهگیلویه و بویراحمد برخی از این موارد موافقان و مخالفان را مورد بررسی قرار داده است.
فلسفه احداث سد تنگ سرخ!
یکی از موارد بسیار مهم در خصوص سد تنگ سرخ فلسفه ایجاد آن است به این معنی که در سد تنگ سرخ بیشتر تمرکز بر مهار سیلاب‌ها است تا سد کردن اصل رودخانه به این معنی که با توجه به وضعیت جغرافیایی منطقه معمولا در ۳ تا ۵ ماه فصل بارش‌ها، حجم عظیمی از آب‌های شیرین ضمن تخریب شدید بستر رودخانه و زمین‌های اطراف وارد آب‌های شور خلیج فارس می‌شود و در واقع هدر می‌رود که سد تنگ سرخ قرار است از این خسارات عظیم فصل بارش و همچنین هدر روی آن جلوگیری کند.
این موضوع را مشاور سد تنگ سرخ اینگونه توضیح می‌دهد که آورد رودخانه بشار سالانه حدود ۳۳۱ میلیون متر مکعب آب است که عمده آن بدون استفاده وارد آب‌های شور خلیج فارس می‌شود و بخش زیادی از این آب‌ها به صورت سیلابی و ظرف چند روز در طول سال رخ می‌دهد که همراه با خسارات و خرابی‌های زیاد پیرامون رودخانه است.
مرتضی غفاری ادامه می‌دهد که از ۳ میلیارد متر مکعب حجم آب عبوری از رودخانه کارون حقابه استان ۲۸۰ میلیون متر مکعب است که با احداث سد تنگ سرخ می‌توان ۱۲۵ میلیون متر مکعب آب را ذخیره سازی کرد.
غفاری همچنین گفت: حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب از حجم دخیره سازی شده سد تنگ سرخ به استان اختصاص داده شده است که ۲۰ میلیون متر مکعب برای آب شرب، ۳۳ میلیون مترکعب، رهاسازی با اهداف محیط زیستی، ۱۳ میلیون متر مکعب برای مصارف صنعتی و ۳۴ میلیون متر مکعب هم برای کشاورزی سهم بندی شده است.
احداث سد که معمولا از پروژه‌های اساسی در تغییرات حوزه‌های مختلف از اقتصادی تا زیست محیطی است از جمله این پروژه‌ها با سازه‌های عظیم و البته تغییرات بنیادی در منطقه است. تغییراتی که در عمده موارد منجر به افزایش توان اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و رفع برخی چالش‌های اساسی شهر‌های امروزی یعنی آب شرب و نهایتا رفع نیاز مصارف صنعتی است.
احداث سد در هر منطقه از همان ابتدا با چالش‌هایی مواجه بوده ضمن این که معمولا موافقان و مخالفان تا انتها در جدل و تنش‌های رسانه‌ای سیر می‌کنند.
همانگونه که گفته شد همواره موافقان و مخالفان احداث سد مواضع صریح و گاه تند و جنجالی مطرح می‌کنند که البته در این بین دلایل موافقان احداث سد مشخص است و نهایتا در این جمله خلاصه می‌شود که با جلوگیری از هدر رفت سیلاب‌ها و آب‌های سطحی می‌توان به آب پایدار برای مصارف مختلف دست یافت، اما استدلال‌های مخالفان که ظاهرا پیوست زیست محیطی دارد، هیچ وقت مشخص نشد که بر چه منطقی استوار است تا جایی که برخی مواقع احساس می‌شود لج و لج بازی و یا بازی‌های سیاسی و جدل‌های قومیتی بیشتر نمود دارد تا اصل ماجرای زیست محیطی!
سد تنگ سرخ هم از این قائده جنگ و جدل‌های موافقان و مخالفان مستثنی نیست و هر گروه یاران خود را دارد و به شدت هم تلاش می‌کنند!
تابناک کهگیلویه و بویراحمد برخی از این موارد موافقان و مخالفان را مورد بررسی قرار داده است.
فلسفه احداث سد تنگ سرخ!
یکی از موارد بسیار مهم در خصوص سد تنگ سرخ فلسفه ایجاد آن است به این معنی که در سد تنگ سرخ بیشتر تمرکز بر مهار سیلاب‌ها است تا سد کردن اصل رودخانه به این معنی که با توجه به وضعیت جغرافیایی منطقه معمولا در ۳ تا ۵ ماه فصل بارش‌ها، حجم عظیمی از آب‌های شیرین ضمن تخریب شدید بستر رودخانه و زمین‌های اطراف وارد آب‌های شور خلیج فارس می‌شود و در واقع هدر می‌رود که سد تنگ سرخ قرار است از این خسارات عظیم فصل بارش و همچنین هدر روی آن جلوگیری کند.
این موضوع را مشاور سد تنگ سرخ اینگونه توضیح می‌دهد که آورد رودخانه بشار سالانه حدود ۳۳۱ میلیون متر مکعب آب است که عمده آن بدون استفاده وارد آب‌های شور خلیج فارس می‌شود و بخش زیادی از این آب‌ها به صورت سیلابی و ظرف چند روز در طول سال رخ می‌دهد که همراه با خسارات و خرابی‌های زیاد پیرامون رودخانه است.
مرتضی غفاری ادامه می‌دهد که از ۳ میلیارد متر مکعب حجم آب عبوری از رودخانه کارون حقابه استان ۲۸۰ میلیون متر مکعب است که با احداث سد تنگ سرخ می‌توان ۱۲۵ میلیون متر مکعب آب را ذخیره سازی کرد.
غفاری همچنین گفت: حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب از حجم دخیره سازی شده سد تنگ سرخ به استان اختصاص داده شده است که ۲۰ میلیون متر مکعب برای آب شرب، ۳۳ میلیون مترکعب، رهاسازی با اهداف محیط زیستی، ۱۳ میلیون متر مکعب برای مصارف صنعتی و ۳۴ میلیون متر مکعب هم برای کشاورزی سهم بندی شده است.
دبی رودخانه در بالادست که به گفته مشاور سد بسیار پایین تر از 1 متر مکعب بر ثانیه است
رودخانه‌ای با دبی ورودی پایین!
تصویر فوق رودخانه تامین کننده آب سد تنگ سرخ است که نشان می‌دهد این رودخانه در ماه‌های پایانی سال آبی گذشته و ماه‌های آغازین سال آبی جدید به دلیل عدم بارش باران در منطقه، معمولا از پایین‌ترین حجم ورودی (دبی ورودی) برخوردار است به گونه‌ای که کارشناسان آن را بسیار پایین‌تر از ۱ متر مکعب بر ثانیه عنوان می‌کنند در حالی که پس از احداث سد میزان خروجی سد در همین زمان به دلیل ذخیره سیلاب‌ها هیچگاه قرار نیست کمتر از ۱ متر مکعب بر ثانیه باشد و این یعنی کمک به مسائل زیست محیطی پایین دست محل احداث سد!
جانمایی محل سد
یکی از موضوعات بسیار مهم در خصوص سد تنگ سرخ، محل احداث آن بوده که برخی منتقدین بر آن اعتراض داشته اند که مشاور سد در گفتگو با تابناک کهگیلویه و بویراحمد این موضوع را اینگونه توضیح می‌دهد که محل احداث سد در ابتدای ورود رودخانه به استان احداث شده است به گونه‌ای که ۳ قسمت از ۴ قسمت حوزه آبریز آن در استان فارس قرار دارد و تلاش شده است که آب ورودی به استان از نقطه صفر مدیریت شود.
غفاری ادامه داد که نکته مهم دیگر در خصوص محل احداث سد ، نوع خاک منطقه است به گونه‌ای که در نقاط پایین دست جنس خاک به گونه‌ای است که عملا احداث سد می‌تواند با مشکلات بزرگی از جمله رخنه آب سد از زیر زمین روبه رو شود بنابراین جانمایی محل تاج سد با لحاظ کارشناسی دقیق و همه جانبه صورت گرفته است.
تصویر فوق رودخانه تامین کننده آب سد تنگ سرخ است که نشان می‌دهد این رودخانه در ماه‌های پایانی سال آبی گذشته و ماه‌های آغازین سال آبی جدید به دلیل عدم بارش باران در منطقه، معمولا از پایین‌ترین حجم ورودی (دبی ورودی) برخوردار است به گونه‌ای که کارشناسان آن را بسیار پایین‌تر از ۱ متر مکعب بر ثانیه عنوان می‌کنند در حالی که پس از احداث سد میزان خروجی سد در همین زمان به دلیل ذخیره سیلاب‌ها هیچگاه قرار نیست کمتر از ۱ متر مکعب بر ثانیه باشد و این یعنی کمک به مسائل زیست محیطی پایین دست محل احداث سد!
جانمایی محل سد
یکی از موضوعات بسیار مهم در خصوص سد تنگ سرخ، محل احداث آن بوده که برخی منتقدین بر آن اعتراض داشته اند که مشاور سد در گفتگو با تابناک کهگیلویه و بویراحمد این موضوع را اینگونه توضیح می‌دهد که محل احداث سد در ابتدای ورود رودخانه به استان احداث شده است به گونه‌ای که ۳ قسمت از ۴ قسمت حوزه آبریز آن در استان فارس قرار دارد و تلاش شده است که آب ورودی به استان از نقطه صفر مدیریت شود.
غفاری ادامه داد که نکته مهم دیگر در خصوص محل احداث سد ، نوع خاک منطقه است به گونه‌ای که در نقاط پایین دست جنس خاک به گونه‌ای است که عملا احداث سد می‌تواند با مشکلات بزرگی از جمله رخنه آب سد از زیر زمین روبه رو شود بنابراین جانمایی محل تاج سد با لحاظ کارشناسی دقیق و همه جانبه صورت گرفته است.
باغاتی که به نظر می رسد عمر بسیار کوتاهی دارند و عموما در حریم بستر رودخانه احداث شده اند
معارضین محلی
احداث سازه‌های عظیم مانند سد علاوه برخی موضوعات مطروحه همواره دچار تعارضاتی از طرف محلی‌های پیرامون سد هستند که در مورد سد تنگ سرخ هم این اتفاق رخ داده است.
نکته بسیار تاسف برانگیز در مورد معارضین محلی ، احداث باغاتی در حریم رودخانه خصوصا پس از شروع به کار پروژه احداث سد است که این نشان دهنده نوعی سوء استفاده از موقعیت به قصد کسب منافع بیشتر است!
در حالی که معمول این است در چنین پروژه‌هایی حتما خسارات وارده به بومی‌ها محاسبه و پرداخت شود، مسئولین عنوان می‌کنند که وضعیت برآورد و پرداخت خسارات معارضین سد تنگ سرخ هم در روندی معمول و قانونی در حال پیگیری است که البته مجریان سد و دولتمردان باید نسبت به پرداخت دقیق خسارات مردم هیچگونه کوتاهی نداشته باشند.
آیا سد تنگ سرخ رودخانه بشار را خشک می‌کند؟
یکی از نکات بسیار مهم در خصوص وضعیت پایین دست سد تنگ سرخ است که عده‌ای احداث سد را مصادف با خشک شدن رودخانه بشار عنوان می‌کنند . مشاور سد تنگ سرخ در این زمینه به چند نکته مهم اشاره می‌کند و اینگونه توضیح می‌دهد که:
اولا همانگونه که گفته شد فلسفه اصلی احداث سد مهار سیلاب‌ها و جلوگیری از هدر روی آب رودخانه در زمان‌هایی از سال است که ریزش‌های جوی بدون استفاده از طریق رودخانه وارد کارون و خلیج فارس می‌شود.
دوما همانگونه که می‌بینیم در بالادست سد تنگ سرخ هم اکنون دبی رودخانه بسیار پایین‌تر از ۱ متر مکعب بر ثانیه است و این یعنی عملا خشک شدن رودخانه در حالی که پس از احداث سد هیچگاه ما رهاسازی کمتر از ۱ متر مکعب بر ثانیه را نخواهیم داشت و این یعنی دائمی بودن آب جاری در بالا دست رودخانه بشار به سمت پایین.
احداث سازه‌های عظیم مانند سد علاوه برخی موضوعات مطروحه همواره دچار تعارضاتی از طرف محلی‌های پیرامون سد هستند که در مورد سد تنگ سرخ هم این اتفاق رخ داده است.
نکته بسیار تاسف برانگیز در مورد معارضین محلی ، احداث باغاتی در حریم رودخانه خصوصا پس از شروع به کار پروژه احداث سد است که این نشان دهنده نوعی سوء استفاده از موقعیت به قصد کسب منافع بیشتر است!
در حالی که معمول این است در چنین پروژه‌هایی حتما خسارات وارده به بومی‌ها محاسبه و پرداخت شود، مسئولین عنوان می‌کنند که وضعیت برآورد و پرداخت خسارات معارضین سد تنگ سرخ هم در روندی معمول و قانونی در حال پیگیری است که البته مجریان سد و دولتمردان باید نسبت به پرداخت دقیق خسارات مردم هیچگونه کوتاهی نداشته باشند.
آیا سد تنگ سرخ رودخانه بشار را خشک می‌کند؟
یکی از نکات بسیار مهم در خصوص وضعیت پایین دست سد تنگ سرخ است که عده‌ای احداث سد را مصادف با خشک شدن رودخانه بشار عنوان می‌کنند . مشاور سد تنگ سرخ در این زمینه به چند نکته مهم اشاره می‌کند و اینگونه توضیح می‌دهد که:
اولا همانگونه که گفته شد فلسفه اصلی احداث سد مهار سیلاب‌ها و جلوگیری از هدر روی آب رودخانه در زمان‌هایی از سال است که ریزش‌های جوی بدون استفاده از طریق رودخانه وارد کارون و خلیج فارس می‌شود.
دوما همانگونه که می‌بینیم در بالادست سد تنگ سرخ هم اکنون دبی رودخانه بسیار پایین‌تر از ۱ متر مکعب بر ثانیه است و این یعنی عملا خشک شدن رودخانه در حالی که پس از احداث سد هیچگاه ما رهاسازی کمتر از ۱ متر مکعب بر ثانیه را نخواهیم داشت و این یعنی دائمی بودن آب جاری در بالا دست رودخانه بشار به سمت پایین.
سوما بخش‌های زیادی از تامین آب رودخانه بشار هیچ ارتباطی با سد تنگ سرخ ندارد چرا که دو سرچشمه بزرگ و تامین کننده دیگر رودخانه بشار بسیار پایین‌تر از محل احداث سد تنگ سرخ است و متناسب با بارش‌ها و میزان دبی سرچشمه‌ها است پس در واقع سد تنگ سرخ ضمن اینکه نمی‌تواند عاملی برای خشک شدن رودخانه بشار باشد بلکه بر عکس می‌تواند میزان آبی پایدار از یکی از سرشاخه‌های تامین آب بشار را تضمین شده برای تمام فصول در پی داشته باشد.
یکی از سرچشمه های بشار که بسیار پایین تر از محل احداث سد قرار دارد
پایین دست سد که با وجود دبی پایین بالادست سد اما از دبی بسیار بالاتری برخوردار است!
توقف سدی که ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد منطقی است؟!
یکی از نکات بسیار عجیب این است که سد تنگ سرخ نزدیک به ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد! با تلاش‌های زیاد صورت گرفته اعتباری بسیار خوب از طریق ماده ۵۶ برای ادامه کار احداث سد اختصاص داده شده و عملا مشکل اعتباری ادامه کار سد مرتفع شده است حال چگونه می‌توان پروژه‌ای چنین عظیم و تاثیرگذار که قرار است گره گشایی مهمی از تامین آب استان داشته باشد را رها کرد؟ و در واقع این معترضین در سال‌های ابتدایی کجا بودند که مانع ان نشدند؟ در حالی که برخی از این افراد خود منصب دار سیاسی هم بوده اند!
نکته پایانی!
به گزارش تابناک کهگیلویه و بویراحمد، به نظر می‌رسد برخی مخالفت‌ها با احداث سد تنگ سرخ بیش از انکه واقعی و متاثر از یک اندیشه دلسوزانه باشد، به سمت مسائل سیاسی و مخالفت‌های بی پایه و اساس رفته است ضمن اینکه منتقدین حساب ویژه‌ای هم رو ناآگاهی عامه از جزئیات احداث سد باز کرده اند به گونه‌ای که عمده مخالفان عامه بدون از هیچ دلیل کارشناسی شده‌ای فقط از خشک شدن رودخانه بشار حرف می‌زنند در حالی که بر عکس این موضوع قرار است اتفاق بیوافتد و رودخانه بشار در فصول خشک سال هم به لطف آب ذخیره شده سد و رهاسازی سهم محیط زیستی ، جاری و ساری دائمی باشد.
به هر حال به نظر می‌رسد برخی معترضین سد، روی عدم اطلاع تخصصی عامه و بزرگ نمایی برخی واژه‌ها و عبارت‌ها مانند، خشک شدن رودخانه بشار، گرمی هوا! و بسیاری ازعبارت‌های ترس انگیر و فریب دهنده دیگر، حسابی ویژه باز کرده اند.
نکته پایانی اینکه منتقدین سد باید برای اقناع منصفانه افکار عمومی در مخالفت با احداث سد دست از هراساندن بی مورد مردم بردارند و دلایل کارشناسی همانند موافقان سد و کارشناسان ارائه کنند و مطمئن باشند اگر دلایل کارشناسی شده باشد، بی شک مخالفین جدی تری را همراه خود خواهند داشت.
یکی از نکات بسیار عجیب این است که سد تنگ سرخ نزدیک به ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد! با تلاش‌های زیاد صورت گرفته اعتباری بسیار خوب از طریق ماده ۵۶ برای ادامه کار احداث سد اختصاص داده شده و عملا مشکل اعتباری ادامه کار سد مرتفع شده است حال چگونه می‌توان پروژه‌ای چنین عظیم و تاثیرگذار که قرار است گره گشایی مهمی از تامین آب استان داشته باشد را رها کرد؟ و در واقع این معترضین در سال‌های ابتدایی کجا بودند که مانع ان نشدند؟ در حالی که برخی از این افراد خود منصب دار سیاسی هم بوده اند!
نکته پایانی!
به گزارش تابناک کهگیلویه و بویراحمد، به نظر می‌رسد برخی مخالفت‌ها با احداث سد تنگ سرخ بیش از انکه واقعی و متاثر از یک اندیشه دلسوزانه باشد، به سمت مسائل سیاسی و مخالفت‌های بی پایه و اساس رفته است ضمن اینکه منتقدین حساب ویژه‌ای هم رو ناآگاهی عامه از جزئیات احداث سد باز کرده اند به گونه‌ای که عمده مخالفان عامه بدون از هیچ دلیل کارشناسی شده‌ای فقط از خشک شدن رودخانه بشار حرف می‌زنند در حالی که بر عکس این موضوع قرار است اتفاق بیوافتد و رودخانه بشار در فصول خشک سال هم به لطف آب ذخیره شده سد و رهاسازی سهم محیط زیستی ، جاری و ساری دائمی باشد.
به هر حال به نظر می‌رسد برخی معترضین سد، روی عدم اطلاع تخصصی عامه و بزرگ نمایی برخی واژه‌ها و عبارت‌ها مانند، خشک شدن رودخانه بشار، گرمی هوا! و بسیاری ازعبارت‌های ترس انگیر و فریب دهنده دیگر، حسابی ویژه باز کرده اند.
نکته پایانی اینکه منتقدین سد باید برای اقناع منصفانه افکار عمومی در مخالفت با احداث سد دست از هراساندن بی مورد مردم بردارند و دلایل کارشناسی همانند موافقان سد و کارشناسان ارائه کنند و مطمئن باشند اگر دلایل کارشناسی شده باشد، بی شک مخالفین جدی تری را همراه خود خواهند داشت.
