سازمان مدیریت بحران کشور

تابناک کهگیلویه و بویراحمد، فرامرز پژوه فعال سیاسی، اجتماعی و کارشناس حوزه نفت و‌گاز طی یادداشتی به بحران و سازمان مدیریت بحران کشور که جدالی نابرابر و دو سر باخت می باشد، پرداخت.

سازمان مدیریت بحران کشور، یکی از نهادهای دولتی ایران است که تحت نظارت وزارت کشور فعالیت می‌کند. این سازمان با هدف آمادگی و پیشگیری از بحران‌ها، مدیریت آن‌ها، ارائه کمک‌های اولیه به آسیب‌دیدگان، و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده تأسیس شده است. فعالیت این سازمان از خرداد ۱۳۸۷ به‌صورت آزمایشی و براییک دوره پنج‌ساله آغاز گردید تا پس از این دوره، کارایی و اثربخشی آن مورد ارزیابی قرار گیرد.

با پایان دوره آزمایشی در خرداد ۱۳۹۲، نتایج ارزیابی عملکرد سازمان نشان داد که این نهاد از نظر کارایی و اثربخشی، عملکرد ضعیف و نامطلوبی داشته است. در این شرایط، این سؤال مطرح می‌شود که چرا نمایندگان محترم مجلس و دولت، با آگاهی از ناکارآمدی این سازمان، نه تنها اقدام به حذف آن نکرده‌اند، بلکه به تدریج بودجه آن را افزایش داده‌اند؟ چطور به‌عنوان نمایندگان مردم، اجازه داده‌اند که حقوق و امکانات شهروندان نادیده گرفته شود؟

طبق گزارش‌ها، سازمان مدیریت بحران در سال 1402 با دریافت بودجه‌ایبالغ بر 27 میلیارد تومان از بیت‌المال، عمدتاً صرف پرداخت حقوق 94 پرسنل و هزینه‌های جاری خود شده است. این در حالی است که نتایجارسال‌شده از فعالیت‌های این سازمان، نشان‌دهنده عدم تحقق اهداف اساسی آن می‌باشد. بودجه اختصاص یافته به این سازمان طی پنج سال اخیر در شکل 1 نشان داده شده است.

شکل 1: بودجه اختصاص یافته به سازمان مدیریت بحران کشور در پنج سال اخیر (میلیارد ریال)

متأسفانه، علی‌رغم وجود سازمان و نهادهای دولتی و نظامی متعدد در کشور، از جمله سازمان مدیریت بحران، همچنان شاهد بروز حوادثینظیر سیل، آتش‌سوزی، زلزله و ... هستیم که خسارات مالی و جانیقابل توجهی به هموطنان وارد کرده است. در بسیاری از موارد، هیچ گونه پیش‌بینی یا امدادرسانی مؤثری از سوی این سازمان مشاهده نشده است. بعنوان نمونه، نقش این سازمان بحران آتش‌سوزی‌های اخیر مراتع و جنگل‌های زاگرس چه بوده و چه کمکی نموده است، چرا از نیروهای ارتش و تجهیزات ارتش برای همیاری در خاموش نمودن شعله ها استفاده نمی شود؟ اگر این مجموعه‌ نهادها قادر به پیش‌بینی و امدادرسانی در حوادث نیستند، باید به نحوه مدیریت و کارایی آن‌ها شک کرد و مجددا مورد بازنگری عملکرد قرار گیرند.

نتیجه گیری:

ضروری است که کارایی و عملکرد سازمان مدیریت بحران و سایرنهادهای بودجه‌گیر مورد بازنگری قرار گیرد. با توجه به انتقادات موجود، باید راهکارهایی مؤثر برای بهبود نظام مدیریت بحران در کشور ارائه شود. به‌وضوح، می‌توان نتیجه گرفت این سازمان نمی‌تواند به بهبود آمادگی و پاسخگویی در برابر بحران‌ها کمک کند، صرفاً به بار مالی اضافی بر دوش دولت تبدیل شده است.

لذا پیشنهاد می‌شود بجای ایجاد نهادهای متعدد و غیرکارآمد، از ظرفیت‌های موجود در سازمان‌ها و نهادهایی نظامی همچون ارتش و تشکیل سازمان های مردمی برای مدیریت و امدادرسانی بهتر بهره‌برداریشود. به‌علاوه، بهتر است منابع مالی اختصاص‌یافته به این سازمان‌ها صرف کارهای آموزش، بهداشت و عمران گردد تا به این ترتیب، بهبود معیشت و امنیت شهروندان تضمین گردد.