تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، آنچه که در مورد مهریه زن در سطح جامعه رواج دارد عند المطالبه بودن آن است به این معنی که زن پس از جاری شدن خطبه عقد ، می تواند در آن و در همان لحظه اولیه ، مطالبه مهریه خود را بنماید و از لحاظ شرعی و قانونی مرد موظف به پرداختن این حق زن است .
عندالمطالبه بودن مهریه در سال های اخیر موجبات برخی اقدامات حقوقی از طرف زنان شده است که منجر به صدور احکام قضایی و زندانی شدن مردان می شود . تعیین مهریه های سنگین و غیره متعارف از جمله مشکلات و معظلات این سال های خانواده ها شده است. اخیرا برخی وکلا و متخصصین حوزه های فقهی و حقوقی از واژه دیگری به نام عند الاستطاعه نام می برند که گویا از لحاظ فقهی زوجین می توانند بخشی از مهر را عند المطالبه تعیین کنند و بخشی از آن را عند الاستطاعه به این معنی که بخشی از مهریه را منوط به استطاعت مالی مرد قرار می دهند که البته در این خصوص لازم است کارشناسان و حقوقدانان نظر دهند.
کهگیلویه و بویراحمد هم از جمله استان هایی است که سال های اخیر موضوع و مشکلات پس از عقد در زمینه مهریه گریبانگیرش شده و هم از مهریه های غیر متعارف در این استان می بینیم و هم اقدامات زوجه بر علیه مرد ! وضعیت مهریه در کهگیلویه و بویراحمد سوژه تهیه یک گزارش شده است که مینو آریانفر ، فعال رسانه ای به آن پرداخته است.
مینو آریانفر – (مهریه را کی داده و کی گرفته ) وقتی صحبت از مهریه در محافل و مجالس می شود خصوصا مجالس عقد و عروسی ، شاید اولین جمله ای که در ذهن خیلی از اشخاص خطور می کند.
البته سنت پرداخت مهریه همانطور که در اسلام هم به این موضوع تاکید شده و به عنوان یک سنت از زمانهای کهن رواج داشته است . و در واقع یک نوع هدیه دادن داماد به عروس در هنگام عقد محسوب می شود. هر چند که همیشه بزرگان هم به میزان مهریه و سبک بودن آن تاکید داشته اند. اما با گذشت زمان وتحولات و نوع نگرشها میزان مهریه هم دربین خانواده ها به طور بی رویه ای افزایش پیدا کرده و به یک معزل بزرگ اجتماعی در آداب و سنتها تبدیل شده است . که متاسفانه اخیرا این معزل دامن گیر استان عشیره ای و سنتی کهگیلویه وبویراحمد هم شده است و سطح توقعات را در افزایش مهریه کاملا تغییر یافته است.البته هر چند طبق قانون تعیین مقدار مهر منوط به رضایت طرفین است. و قانون گقته طبق ماده ۱۰۸۲ به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد.
اما جزئیات قانون جدید مهریه ۱۱۰عدد سکه و مراحل پرداخت آن هم توضیحاتی داده که ، در اینجا سه حالت می توان متصور شد:
حالت اول- مهریه کمتر از ۱۱۰ سکه است: که در اینصورت باید تمامی مهریه پرداخت شود، درغیراینصورت برابر قانون رفتار خواهد شد. (مطابق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی)
حالت دوم- مهریه دقیقاً ۱۱۰ سکه است: که مانند حالت اول باید تمامی مهریه پرداخت شود، درغیراین صورت برابر قانون رفتار خواهد شد. (طبق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی کسانی که برای پرداخت ۱۱۰ سکه اقدام نکنند، راهی زندان میشوند.)
حالت سوم- مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تعیین شده است: که در این وضعیت، در ابتدا باید ۱۱۰ سکه مطابق قانون پرداخت گردد. (و درصورت امتناع از پرداخت، مطابق ماده۲ محکومیت های مالی زندان در انتظار فرد خاطی است.)
سپس دادگاه تمکن مالی فرد را بررسی کرده و مطابق وضعیت مالی و تمکن وی تصمیم گیری خواهد کرد. ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را تادیه ننماید دادگاه او را الزام به تادیه کرده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا میکند و در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم له ، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تادیه حبس خواهد کرد. (ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، تقاضای طلبکار در بازداشت کردن بدهکار تا زمان پرداخت و حصول برائت ذمه را به رسمیت شناخته است.
و اما طبق تحقیقات انجام شده از بررسی و تعیین میزان مهریه ثبت شده در دفاتر ازدواج شهرهای یاسوج، دهدشت و گچساران در اردیبهشت ۹۸ و ۹۷
با توجه به اینکه هدف از برگزاری این تحقیق تعیین میزان مهریه در شهرهای یاسوج و دهدشت و گچساران بوده،از هر شهر یکی از شلوغترین دفترهای ازدواج را به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده و به همین ترتیب با توجه به اینکه اردیبهشت ماه بیشترین آمار ثبت ازدواج در این دفاتر صورت گرفته بود، آمار آنها به ترتیب زیر به ثبت رسیده.
در شهر یاسوج از بین تعداد ۴۵ ازدواج ثبت شده در دفترخانه شماره ۱ بیشترین میزان مهریه ۱۳۶۴ عدد سکه تمام بهار آزادی و کمترین آن تعداد ۷۲ سکه به ثبت رسیده.همچنین در شهر دهدشت از ۵۷ ازدواج ثبت شده در دفترخانه شماره ۸ در اردیبهشت ۹۸ بیشترین میزان مهریه ثبت شده ۳۱۴ و کمترین آن ۵ سکه ثبت گردیده، همجنین در شهر گچساران از تعداد ۱۴ ازدواج ثبت شده، بیشترین میزان مهریه ۱۰۰۱سکه و کمترین آن ۱۲ سکه به ثبت رسیده.
با مقایسه ای که در این مقاله بین سه شهر یاسوج و دهدشت و گچساران صورت گرفته می توان به این نتیجه رسید که میانگین مهریه ثبت شده در شهر گچساران ۲۸۸سکه وشهر یاسوج ۲۳۵سکه و شهر دهدشت ۱۸۳سکه می باشد با این ترتیب میتوان اینگونه بیان کرد که میزان مهریه در گچساران ۱۹ درصد نسبت به یاسوج و ۳۶درصد نسبت به دهدشت بیشتر است و همچنین میزان مهریه در شهر یاسوج ۳۲درصد بیشتر از دهدشت به ثبت رسیده. با یک برسی دیگه به این نتیجه رسیدیم که میزان مهریه در دهدشت در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ بیست و یک در صد و همچنین در شهر یاسوج ۱۲درصد کاهش داشته.
گفتنی است تحقیق انجام شده در رابطه با میزان مهریه در استان از سوی امید کمال اصل- رحمت الله شاکری- زلیخا التیامی- آناهیتا خردمند- و با همکاری موسسه علمی پژوهشی تخیل، تجربه، علم در استان تهیه شده است.