مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه بویراحمد امروز یکشنبه 18فروردین 98 در جمع خبرنگاران از ثبت عروسک لیلی بنام کهگیلویه وبویراحمد در فهرست آثار ملی کشور خبرداد.
به گزارش تابناک کهگیلویه وبویراحمد،محمود باقری همچنین از ثبت سه غذاهای سنتی استان خبرداد و گفت: این سه غذای سنتی استان شامل لبنی (آش دوغ) ،غذای سنتی گونه و تنقلات شب عید (گندم برشته ) است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه وبویراحمد گفت: تولید عروسک سنتی لیلی در این استان پس از سال ها رکود و فراموشی دوباره احیا و از سر گرفته می شود.
وی با بیان اینکه عروسک لیلی با پوشش لباس محلی و رنگهای شاد نماد زن ایلی در کهگیلویه و بویراحمد محسوب میشود اظهار کرد: شناسایی هنرمندان فعال در این رشته و پرداخت تسهیلات بانکی برای راه اندازی واحدهای تولیدی از دیگر برنامه های احیای عروسک لیلی است.
باقری تصریح کرد: تا کنون 6اثر طبیعی ،57اثر معنوی،30اثر منقول یا (شی موزه ای)و675اثر تاریخی استان کهگیلویه وبویراحمد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
لَیلی (بَویگ)
لَیلی (همچنین بَهیگ یا بَویگ) یک عروسک مفصلی رقصنده است که بطور سنتی در میان مردم لرتبارایران مانندکهگیلویه و بویراحمد مرسوم بوده است. نام بَویگ (بَهیگ) در لُری به معنای عروس است. این واژه به زنانگی، جوانی و نشاط این شخصیت عروسکی اشاره دارد. کودکان میتوانند این عروسک را با کشیدن رشته نخی که به دستشان میبندند به رقص درآورند. ساختار این عروسک مفصلی ساده و جالب است. مواد طبیعی ترکیب اصلی ساختار عروسک هستند و درکنار آن سکه و پولک، مهرههای شیشهای و همچنین نوارهای رنگی برای تزئین بکار گرفته میشوند.عروسک لیلی به علاوه نقشی مهم در نمایش و ماندگاری سنت های فرهنگی ایفا میکند که بتدریج در جامعه شهری درحال کمرنگ شدن هستند.لیلی تداعی کننده پوشش سنتی زنان لر است.
طریقه ساخت لَیلی (بَویگ)
یک چوب به طول تقریبی 50 سانتی متر برای بدنه عروسک انتخاب می کنیم و یه سوراخ روی آن ایجاد می کنیم . دو تکه چوب برای کتف ها و دو تکه چوب برای دستهای عروسک در نظر می گیریم و روی آن سوراخ هایی برای اتصال به بدنه و کتف ها و دستمال های رقص ایجاد می کنیم
با گرد کردن یک نوار پارچه ای و بستن آن بر روی یک چوب سرعروسک را درست می کنیم
یک رشته نخ را به سوراخ اول دست ها می بندیم و کتف ها را به شکل صلیب به بدنه نصب می کنیم و محکم می بندیم . سپس دست ها را به شکلی که دیده می شود میان کتف ها گذاشته و محکم می بندیم که از این نخ برای رقص عروسک استفاده می شود .
سپس دستمال های تور را که برای رقص عروسک طراحی شده اند به سر دیگر دست ها می بندیم و محکم می کنیم
موهای عروسک را به سر عروسک نصب می کنیم که در قدیم از موی طبیعی یا موی بز و یا کاموا استفاده می شده که ما در اینجا از کاموا استفاده کرده ایم . مرحله بعد کلاه کوچکی است که به اصطلاح لری به آن لچک می گویند و برای پوشش سر و نگه داشتن موها استفاده می شود .لچک را بر سر عروسک گذاشته و محکم می دوزیم .
در مرحله بعد پیراهن عروسک را می پوشانیم،و در مرحله آخر دامن عروسک که در اصطلاح لری به آن تومبون می گویند را تن عروسک می کنیم .پس از آن روسری و چارقد عروسک را سر آن می کنیم .