آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی در شب چله (یلدا) چگونه است؟

سید احمد برآبادی: فامیل و خویشاوندان در این شب به خانه بزرگترها و بزرگ خاندان رفته و صاحب خانه از آنان با انواع شیرینی، آجیل و میوه پذیرایی می کند/ میوه شب چله بیشتر هندوانه و انار است و آجیل های مخصوص شب چله هم بیشتر میوه های خشک شده و محصولات باغی می باشد/ مردم براین عقیده اند که اگر در شب چله زمستان هندوانه بخورند از گرمای چله تابستان در امان خواهند بود/

حجت الاسلام سیدی: دین مبین اسلام سفارش زیادی در خصوص صله رحم کرده و صله رحم سرمایه گذاری برای انسجام و همدلی بین مردم است

علی تهوری: با فرارسیدن شب یلدا و پیشگیری از افزایش نامتعارف قیمت انواع آجیل، شیرینی و میوه، طرح نظارتی ویژه شب یلدا با هماهنگی دستگاههای مرتبط (تعزیرات حکومتی، اتاق اصناف، شهرداریها و اتحادیه های مربوطه) از مورخ 25آذر ماه آغاز شده وبه مدت یک هفته تا 2 دیماه در سطح استان ادامه دارد

با سپری شدن آخرین روز از فصل پاییز فصل زمستان با آغاز شب یلدا نیز کم کم آغاز می شود.

فصل زمستان با آوردن برف و باران ازفصل های بابرکت خداست و اگر نعمت های الهی در این فصل پربار باشد می توان فصول دیگر را نیز پربار تصور کرد.

با آمدن فصل زمستان شب ها طولانی تر و روزها نیز کوتاهتر می شود و شب نشینی ها و دور هم نشستن های مردم نیز آغاز می شود و این شب های طولانی فرصتی برای دید و بازدید و صله ارحام است که می توان آن را غنمیت شمرد و از آن جایی که شب یلدا نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال است مردم این شب را جشن می گیرند.

به گزارش تابناک، در خراسان جنوبی این جشن سنتی با مراسم و آداب و رسوم خاص استان برگزار می شود که یکی از معروف ترین این رسوم "کف زنی" است.

خوردن هندوانه و آجیل و تنقلات از دیگر مراسم این شب است و خوردن هندوانه در این شب دارای اهمیت فراونی است.

با توجه به اینکه دین مبین اسلام نیز توجه زیادی بر مسئله صله رحم و دید و بازدیدها دارد با برپایی این جشن بر این دستور اسلام نیز تاکید فراوان می شود.

شب یلدا آغازی برای شب نشینی های زمستانه

سید احمد برآبادی، مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در گفت وگو با تابناک گفت: براساس گاه شماری بومی و قدیمی ایران دو ماهه تیر و مرداد در تابستان و دو ماهه دی و بهمن در زمستان چله خوانده می شوند. اولی را چله تابستان و دومی را چله زمستان می نامند.

وی افزود: این گاه شماری براساس طبیعت و آب و هوای ایران تنظیم شده و مورد توجه کشاورزان و دامداران هم هست. اهالی خراسان جنوبی سابق بر این مانند بقیه مردم به این گاه شماری اهمیت فراوانی داده و تابستان و زمستان واقعی را همین دوچله می‌دانستند. ماه اسفند را جزء زمستان به حساب نیاورده و آن را «ماه نوروز »می خوانند.

مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: شب چله چون بلندترین و طولانی ترین شب سال است  در بین شب های دیگر سال متمایز و خاص بوده به این علت که از فردای این روز، روزها بلندتر شده و شبها کوتاهتر می شود و همچنین به تدریج تاریکی کاهش و روشنایی و نور افزایش می یابد.

برآبادی با اشاره به اینکه آیین شب یلدا از جمله رسم های مرسوم ایران در قبل از اسلام بوده است، گفت: با آغاز شب یلدا شب ها طولانی تر از روزها می شده و آغازی برای شب نشینی ها است.

وی با اشاره به اینکه مراسم شب یلدا در خراسان جنوبی اشتراکات زیادی با ایران دارد، گفت: در تمامی نقاط این شب را به این دلیل که بلندترین شب سال است جشن می گیرند.

مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ادامه داد: از روزگاران بسیار دور مردم خراسان جنوبی همچون سایر هموطنان این شب را گرامی داشته و به جشن و سرور می پردازند. فامیل و خویشاوندان در این شب به خانه بزرگترها و بزرگ خاندان رفته و صاحب خانه از آنان با انواع شیرینی، آجیل و میوه پذیرایی می کند.

وی تصریح کرد: میوه شب چله بیشتر هندوانه و انار است و آجیل های مخصوص شب چله هم بیشتر میوه های خشک شده و محصولات باغی می باشد.

مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: مردم براین عقیده اند که اگر در شب چله زمستان هندوانه بخورند از گرمای چله تابستان در امان خواهند بود.

برآبادی ادامه داد: در خانواده هایی که نوعروس دارند نیز مرسوم است که در این شب با بردن هدایایی به دیدن نوعروس می روند.

به گفته وی، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و برگزاری مراسم و آیین کف زنی از مراسم ویژه شب چله در خراسان جنوبی است.

وی تصریح کرد: برای کف زنی در این شب، ریشه یک گیاه محلی به نام "بیخ" را می جوشانند و شیره آن را به قدری هم می زنند که به صورت کف بالا بیاید و بعد روی آن را تزیین می کنند و بعد میل می کنند.

صله رحم یکی از مراسم شب یلدا است/صله رحم با آفت همراه نباشد

حجت الاسلام سیدی، کارشناس مذهبی ساکن بیرجند در خصوص شب یلدا به تابناک گفت: دین مبین اسلام سفارش زیادی در خصوص صله رحم کرده و صله رحم سرمایه گذاری برای مسئله انسجام، همدلی بین مردم است.

وی با اشاره به اینکه صله رحم نیز یکی از مراسم شب یلدا است، ادامه داد: در شب یلدا خانواده ها با رفتن به خانه بزرگترها و برگزاری میهمانی دست جمعی، این شب را سپری می کنند.

این کارشناس مذهبی افزود: در قرآن در بیش از 20 آیه به صله رحم اشاره شده و این حاکی از تاکیدات مکرر اسلام در مورد صله رحم و اهمیت آن است.

سیدی با بیان اینکه روایات فراوانی در خصوص صله رحم داریم، به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) در مورد صله رحم اشاره کرد و گفت: ایشان می فرمایند "صله رحم را داشته باشید حتی با سلام کردن".

وی تصریح کرد: صله رحم تنها به دید و بازدید خلاصه نمی شود، بلکه گره گشایی از نزدیکان، همسایگان و رفع مشکلات نیز نوعی صله رحم است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: صله رحم بر روی اخلاق، رفتار، اقتصاد انسان تاثیرگذار است و باعث ترفیع درجات انسان حتی در این دنیا می شود.

سیدی، افزایش نعمت های مادی و معنوی، بخشش گناهان را از دیگر برکات صله رحم دانست و گفت: صله رحم زکات بدن انسان است اما باید توجه داشته باشیم که صله رحم باعث آفت نشود.

وی تصریح کرد: عدم رعایت پوشش، غیب کردن، تهمت زدن از جمله آفات صله رحم است که باید به آن توجه داشت و با وجود اینکه صله رحم آثار و برکات زیادی دارد اما زمانی که منجر به آفت شود نباید انجام شود.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه امروز با پیشرفت علم و تکنولوژی ارتباطات و رفت آمدها کمتر شده و بیشتر مردم از طریق فضای مجازی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند، تصریح کرد: تکنولوژی روز نباید جای دیدو بازدید ها و رفت و آمدها را بگیرد.

 آغاز طرح نظارتی ویژه شب یلدا در خراسان جنوبی

علی تهوری رییس اداره بازرسی ونظارت سازمان صنعت،معدن وتجارت استان نیز گفت: با فرارسیدن شب یلدا و پیشگیری از افزایش نامتعارف سطح قیمتی انواع آجیل، شیرینی و میوه در روزهای آتی متاثر از افزایش تقاضا، در راستای حمایت از حقوق مصرف کنندگان و جلوگیری از سواستفاده عوامل سودجو در سطح بازار، طرح نظارتی ویژه شب یلدا با هماهنگی دستگاههای مرتبط (تعزیرات حکومتی، اتاق اصناف، شهرداریها و اتحادیه های مربوطه) از مورخ 25آذر ماه آغاز شده وبه مدت یک هفته تا 2 دیماه جاری در سطح استان برگزار می شود.

وی افزود: در این طرح ضمن اخذ تدابیر مناسب در خصوص تامین و عرضه کالای مرسوم با قیمت عادلانه، کنترل رعایت ضرایب سود مصوب، رسیدگی به موقع به شکایات مردمی، با متخلفین حسب مورد برابر با قوانین و مقررات جاری برخورد قانونی سریع و قاطع صورت می پذیرد.

رییس اداره بازرسی ونظارت سازمان صنعت،معدن وتجارت خاطر نشان کرد: در این طرح 40 بازرس در سطح استان بصورت ویژه بازار را کنترل وگزارشات مردمی را در کمترین مدت رسیدگی می نمایند.