چهار پروژه شاخص عمرانی- فرهنگی در اردبیل همچنان در بلاتکلیفی و ابهام به سر می برند.
به گزارش تابناک اردبیل، گفته می‌شود اولویت برنامه‌ریزی می‌بایست با توجه به مهمترین نیاز شهروندان یک شهر صورت گیرد. بیش از یک دهه است که رسانه‌ها از یک سو و کارشناسان از سوی دیگر اولویت بخش فرهنگی اردبیل را زیرساخت ساختمان و فضا عنوان می‌کنند و هر چند پروژه‌هایی به پاس این تأکیدات آغاز شده، اما در عمل همگی رنگ و بوی بی‌توجهی به خود گرفته و به حال خود رها شده است.
مسئولانی که تا دیروز فرهنگ را اولویت برنامه‌ریزی خود می‌دانستند، امروز در مقابل پروژه‌های فرهنگی حرفی برای گفتن ندارند و به بهانه‌های مختلف که مهمترین آن کمبود اعتبار است، تکمیل پروژه‌ها را به تأخیر می‌اندازند.
اما بررسی مهر در خصوص هر یک از این چهار پروژه نشان می‌دهد راهکارهای عملیاتی مورد غفلت است و مدیران متولی به حدی دچار ایده‌های روزمره هستند که توجهی به این راهکارها نشان نمی‌دهد.
با هم چهار پروژه شاخص فرهنگی اردبیل را مرور می‌کنیم.
تالار شهر اردبیل مظهر تدابیر شعارزده
تمامی مناسبت‌های فرهنگی شهر اردبیل به عنوان مرکز استان با نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر جمعیت در سه سالن تخصصی و غیرتخصصی برگزار می‌شود. مجتمع فرهنگی هنری فدک با ظرفیت تقریبی ۵۰۰ نفر، سالن ولایت با ظرفیت تقریبی ۴۰۰ نفر و سالن ورزشی رضازاده که صرفا فضای ورزشی بوده و کاربری فرهنگی ندارد اما از سر ناچاری و در حالی که امکانات لازم را برای اجرای برنامه های فرهنگی را ندارد میزبان برنامه‌ها به ویژه همایش‌های بزرگ و جشنواره‌ها است.
این کمبود موجب شده از چند سال قبل زمزمه‌های ضرورت احداث سالن‌های با ظرفیت بزرگ‌تر مطرح شود.
هر چند پروژه‌های نیمه‌تمامی که ذکر آن خواهد رفت در ظرفیت‌های مشابه احداث می‌شود و علامت سؤال بزرگی در مقابل تدبیر مسئولان گذارده است، اما وضعیت همین پروژه های نیمه‌تمام نیز چندان مطلوب نیست.
در سال ۹۰ کلنگ تالار شهر اردبیل به عنوان مصوبه دولت با فرازوفرودهای مالی در جنب نمایشگاه دائمی اردبیل به زمین زده شد. این پروژه قرار بود از محل اعتبارات ملی و استانی تکمیل شود.
چهار سال زمان سپری شد که البته پروژه تالار شهر در همان ابتدا پلمپ و به کما رفت، اما در نهایت اجرای خود را از سر گرفت. این تالار که ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشت یکی از پروژه‌های شاخص فرهنگی اردبیل محسوب می‌شود، پروژه ای که با تاخیر غیرقابل توجیه مواجه شده که البته علت اصلی تأخیر در اجرای این پروژه از سوی مدیرکل ارشاد اسلامی استان اردبیل کمبود مالی عنوان می شود.
این اظهارات در حالی مطرح شده که در سال گذشته جذب ۱۰۰ درصدی اعتبارات عمرانی اردبیل فرقی به حال تالار شهر نداشت و به نظر می‌رسد برای جذب اعتبارات ملی نیز حتی سفر وزیر ارشاد اسلامی و بازدید شخص وی در عمل رقمی عاید تالار شهر نکرده است.
در سال گذشته جذب ۱۰۰ درصدی اعتبارات عمرانی اردبیل فرقی به حال تالار شهر نداشتبطوریکه مسئولان استانی صرفاً با راه‌اندازی یک سفر و پوشش گسترده خبری پوشه‌های عملکردی خود را پربارتر کردند و تالار شهر هنوز به صورت قطره‌چکانی آجر روی آجر می‌گذارد.
سید ناصر اسحاقی در این خصوص گفت: برآورد اولیه اعتباری برای تکمیل این پروژه که در ۱۳ هزار مترمربع احداث و دارای سه سالن موسیقی و تئاتر و ظرفیت ۵۰۰ نفری است، در ابتدا ۱۸۰ میلیارد ریال بود اما تأخیرها موجب شد این رقم به ۳۰۰ میلیارد ریال برسد.
هر چند در مقطعی به تکرار ظرفیت سالن‌های فرهنگی هنری اردبیل در این پروژه انتقاد شد، اما نقشه تالار شهر تغییر نیافت و سفر وزیر ارشاد در حد وعده حمایت از تالار به جای خود باقی‌مانده است.
در این سفر وزیر ارشاد از واگذاری پروژه‌های عمرانی با پیشرفت ۲۰ درصد به بخش خصوصی خبر داد. در واقع توپ‌بازی سهم زمین بخش خصوصی شد و دست تالار شهر به بهانه کمبودهای مالی دولت خالی ماند.
اما سؤال اینجا است که برای تکمیل این پروژه تاکنون با چند سرمایه‌گذار و یا خیر مذاکره شده است. در بازدیدهای میدانی به مسئولان وزارت ارشاد عنوان شد که سرمایه‌گذار راغب به سرمایه‌گذاری در این پروژه نیست و موانعی وجود دارد.
در عین حال داود شایقی رئیس سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت استان اردبیل در خصوص تأمین منابع مالی این پروژه گفت: البته این پروژه ۹۰ میلیارد ریال اعتبار دارد اما اعتبار اصلی آن ملی است و باید از اعتبارات ملی تأمین مالی شود.
سالن حوزه هنری پیش از تولد تخریب را آغاز کرد
پروژه دیگری که به سرنوشت بدتر از تالار شهر گرفتار شد، سالن اجتماعات حوزه هنری استان اردبیل است. ساختمان حوزه هنری که خود به سختی و با تأخیر زمانی و اشکالات فنی متعدد تکمیل شد، در محوطه پشتی خود خروارها تیرآهن و میلگرد رها شده دارد که قرار بود زمانی به محفل گرم برنامه‌های فرهنگی تبدیل شود.
این سالن که در سال ۸۲ به همراه ساختمان حوزه هنری اردبیل کلنگ زنی شد بار دیگر روی ظرفیت ۵۵۰ نفر متوقف ماند و به تعبیر مدیرکل حوزه هنری استان اردبیل می‌توانست فرصت فراخ‌تری برای برنامه‌های فرهنگی اردبیل فراهم سازد.
دولت تدبیر و امید در ابتدای آغاز به کار خود وعده‌هایی برای تکمیل این سالن مطرح کرد اما سال‌ها سپری شد و به نتیجه نرسید.
مدیرکل حوزه هنری استان اردبیل در این خصوص گفت: این پروژه تنها به ۱۰ میلیارد ریال اعتبار در سال گذشته نیاز داشت و تکمیل آن ۲۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد اما تأمین نکردند.
امیر رجبی تصریح کرد: تاکنون تمامی مصالحی که برای پروژه خریداری شده به حال خود رها شده و دچار فرسایش تدریجی است بطوریکه این پروژه تاکنون نتوانسته راه به جایی ببرد.
در چنین شرایطی رئیس سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت استان در گفتگویی، الویت اول تکمیل پروژه‌های عمرانی در دولت یازدهم را طرح هایی با بیش از ۸۰ درصد پیشرفت و در اولویت دوم پروژه‌های اشتغال‌زا دانست.
با تعبیر شایقی می‌توان به واقع مشاهده کرد که سالن حوزه هنری نه تنها اولویت ندارد بلکه سرنوشت مبهمی را نیز متحمل شده و مشخص نیست تکلیف هزینه‌ای که از بیت‌المال برای کلنگ زنی این پروژه صرف شده، چه خواهد شد.
دست خالی شهرداری در تجهیز و توسعه فرهنگسراها
نه تنها اعتبار ملی سالن حوزه هنری پیگیری نشده و هیچ خیری حاضر به مشارکت در ساخت نبوده بلکه وضعیت مالی حوزه هنری موجب شده است که برای تکمیل از شهرداری اردبیل مدد بجوید.
این در حالی است که حمید لطف اللهیان شهردار اردبیل گفت: درآمد ما بسیار کمتر از پیش‌بینی محقق شده و اگر تأخیری در اجرای یک پروژه داریم به کمبودهای مالی و یا مشکلات فنی برمی‌گردد.
علاوه بر این احداث هفت فرهنگسرا در اردبیل یکی از تیترهای تبلیغی شورای شهر اردبیل طی ماه‌های اخیر و در سال پایانی عمر شورا در حالی طرح شده که شهرداری اردبیل هنوز در بهسازی فرهنگسرای سوم خرداد اقدام قابل توجهی ترتیب نداده است.
فرهنگسرای سوم خرداد به گفته مدیر منطقه یک شهرداری اردبیل بیش از ۵۰ سال قدمت دارد و ساختمان فعلی در ۱۳۷۷ تأسیس شده است.
ساسان ابیش وند در گفتگویی تصریح کرد: به دلیل محدودیت‌های مالی پروژه‌های عمرانی مهم اولویت‌بندی شده و در این میان تخریب و بازسازی فرهنگسرای سوم خرداد نیز در اولویت قرار گرفته است.
این فرهنگسرا که یکی از سالن‌های فرهنگی با سابقه شهر اردبیل محسوب می‌شود به دلیل مسائلی که شهردار اردبیل آن را فنی تعبیر کرد، با تأخیر در آغاز عملیات بهسازی همراه بوده و طی ماه‌های اخیر به یکی از گله‌مندی‌های اعضای شورای شهر تبدیل شده است.
بطوریکه از جمله سؤالات اعضای شورای شهر و تذکرات به وی موضوع تأخیر در بهسازی این سالن بود که شهردار اردبیل ضرورت تعریض پیرامون آن را دلیل تأخیر عنوان کرد.
از سویی در وضعیتی که دست شهرداری اردبیل خالی است احداث حداقل یک فرهنگسرا در هر منطقه از شهرداری اردبیل هنوز کلید نخورده است.
تنها ۱۰ درصد از اعتبارات عمرانی استانی و مابقی ملی است و لازم است مدیران استانی برای جذب اعتبار ملی پروژه‌ها اقدام کنند. رئیس سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت استان اردبیل در این زمینه نیز تأکید کرد: هر چند بر اساس قانون می‌توان برای تکمیل فرهنگسراها از استان اعتبار اختصاص داد اما دست ما خالی است.
شایقی تصریح کرد: تنها ۱۰ درصد از اعتبارات عمرانی استانی و مابقی ملی است و لازم است مدیران استانی برای جذب اعتبار ملی پروژه‌ها اقدام کنند.
اما در وضعیتی که شهرداری با درآمد خود خدمات شهری ارائه داده و پروژه اجرا می‌کند، به نظر می‌رسد لازم است ظرفیت‌های قانونی حمایت بخش دولتی از مجموعه شهرداری اردبیل و سایر شهرداری‌های استان کمی پر رونق تر باشد.
شهردار اردبیل می گوید ما با وجود محدودیت مالی بیش از درآمد پروژه اجرا می‌کنیم و تا حد امکان اجازه ندادیم پروژه‌ای متوقف شود.
لطف‌اللهیان تصریح کرد: در خود شهر اردبیل خیرین اقدامات خیریه متعددی دارند که برای توسعه فرهنگ شهر اردبیل هم که شده بخشی از کمک‌ها می‌تواند برای تکمیل پروژه‌های فرهنگی صرف شود.
کتابخانه مرکزی و تجربه سالنی پادرهوا
یکی دیگر از پروژه‌های فرهنگی نیمه‌تمام در استان اردبیل سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی اردبیل است.
برای اولین بار در سال ۱۳۸۷ اردبیل کتابخانه مرکزی خود را در ۱۰ هزار مترمربع تجربه کرد. مجموعه‌ای که به لحاظ مؤلفه‌های عمرانی قرار بود در حوزه فرهنگ‌سازی اردبیل تحولات شاخصی را بر جای بگذارد. این مجموعه با وجود تمامی تنگناهای مالی که گویی دم‌دستی‌ترین علت تأخیر پروژه‌های عمرانی اردبیل است به فرجام نسبی رسید.
سالن اجتماعات این مجموعه سال‌ها است تکمیل نشده و مدیرکل امور کتابخانه‌های عمومی استان میزان اعتبار مورد نیاز جهت تکمیل را فقط و فقط ۱۰ میلیارد ریال عنوان کرده است.
رباب عزیزخوانی در گفتگویی تصریح کرد: این سالن ظرفیت نزدیک به ۵۰۰ نفر را دارا است و به دلیل کمبود فضاهای فرهنگی تکمیل آن را تأکید داریم.
این تأکیدات البته راه به جایی نبرده و رئیس سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت استان متذکر شد: باید از محل اعتبارات ملی برای این پروژه اعتبار جذب شود.
در عین حال انجمن‌های خیریه مرتبط با امر کتاب و کتاب‌خوانی نیز تاکنون نتوانسته‌اند دست خیرین را در تکمیل این سالن بند کنند.
پژوهش‌های متعددی از دلایل بروز آسیب‌های رفتاری فردی و اجتماعی در استان اردبیل انجام شده که اکثر این تحقیقات دو علت اصلی را برای آن بازگو کرده اند. بیکاری و عدم توسعه مطلوب فرهنگی دو دلیلی که نه تنها در تحقیقات انجام شده بلکه در تعبیرات مسئولان قضایی و بهزیستی استان نیز بارها به آن تاکید شده است.
نباید فراموش کرد که در این شرایط هزینه ناچیز در توسعه زیرساخت‌های فرهنگی با چند ۱۰ برابر افزایش، در مدیریت آسیب‌ها صرف می‌شود. این در حالی است که گاهی تأثیر یک موسیقی فاخر و یک نمایش کیفی می‌تواند سرنوشت و دیدگاه یک انسان را متحول سازد و چه بسا وی را از بسیاری از رفتارهای آسیب‌هازا و هنجارشکنی‌ها به دور نگاه دارد.