در شرایطی که آسیب‌پذیری محیط زیست در استان قم روز به روز بیشتر می‌شود و کشاورزی و صنعت هرکدام به نحوی مشکلاتی را برای محیط زیست به همراه دارند و از سوی دیگر نبود نقدینگی، بسیاری از صنایع را به تعطیلی کشانده است، خدمات و در صدر آن گردشگری به عنوان یک تجارت و صنعت پرسود می‌تواند جایگزین خوبی برای کسب درآمد و رونق اقتصاد استان باشد.
به گزارش تابناک قم، استان قم برخلاف تصور عامه مردم از جاذبه‌های گردشگری بسیاری از جمله جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی - اجتماعی و زمین‌شناختی بهره‌مند است.
در شرایطی که صنعت و کشاورزی هر کدام به سهم خود آسیب‌هایی برای استان به همراه دارند و بیش از حد مشخصی نمی‌توانند رشد و توسعه داشته باشند، گردشگری که سالم‌ترین صنعت دنیا به شمار می‌رود می‌تواند در زمینه‌های مختلف از جمله گردشگری مذهبی، سلامت، گردشگری طبیعی و گردشگری فرهنگی در کنار ایجاد زمینه رشد و توسعه اقتصاد استان از آسیب‌هایی که محیط زیست استان را تهدید می‌کند جلوگیری کند و در این بین نقش راهنمایان گردشگری برای ایجاد یک گردشگری مسئولانه بسیار با اهمیت است.
این را می‌توان از سخنان هیأت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری برداشت کرد که به تازگی با برگزاری انتخابات، مشخص شدند.
به گفته عضو هیأت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری استان قم، آنچه این انجمن برای آن تلاش می‌کند توسعه و رواج گردشگری مسئولانه با تکیه بر دانش راهنمایان گردشگری است. «راهنمای گردشگر پل ارتباطی بین فرهنگ‌های مختلف است و از راهنمای گردشگری به عنوان پیشانی صنعت گردشگری یاد می‌شود.»
راهنمایان گردشگری عاملان توسعه
به گفته «رضا علی اصل» اهمیت راهنمایان گردشگری تا جایی است که رئیس جمهوری در کنوانسیون جهانی راهنمای گردشگری که حدود یک ماه پیش برگزار شد از راهنمایان گردشگری با عنوان «سفیران صلح» و «پل ارتباطی بین فرهنگ‌ها» یاد کرد.
وی گفت: در حقیقت آنچه در صنعت گردشگری اتفاق می‌افتد تا یک گردشگر از یک جاذبه گردشگری استفاده کند در نهایت به یک راهنمای گردشگر معطوف می‌شود که باید مطالعه کند و به فرهنگ، پیشینه و ویژگی‌های یک جاذبه گردشگری اشراف کامل داشته باشد چون از سوی گردشگر مورد سؤال قرار می‌گیرد.
آن طورکه رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری اظهار کرد: اعضای این انجمن دوره‌های آموزشی متعددی را زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گذرانده‌اند. این افراد در آزمون شرکت کرده و کارت گردشگری را در حوزه‌های مختلف فرهنگی، تاریخی، طبیعت گردی و ژئوتوریسیم دریافت کرده‌اند که بیشتر این افراد در استان قم، طبیعت‌گرد و بعد از آن در بخش فرهنگی و تاریخی فعال هستند.
«سید حسین موسوی» تأکید کرد: انجمن صنفی راهنمایان گردشگری از 3 سال پیش و زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کار خود را آغاز کرده است. این انجمن تلاش می‌کند جایگاه راهنمایان گردشگری را به عنوان عواملی که می‌توانند به توسعه صنعت گردشگری کمک کنند در سطح جامعه توسعه دهد.
رواج هویت راهنمای گردشگری
«نرجس سادات فقیه» نایب رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری هم با تأیید این مطلب معتقد است هویت راهنمایان گردشگری تا به امروز در استان قم مطرح نشده بود و انجمن صنفی گردشگران تلاش می‌کند که جایگاه راهنمایان گردشگری را هم برای گردشگر و هم برای مسئولان دولتی به عنوان یک سفیر فرهنگی و هم برای آژانس‌ها به عنوان کسی که می‌تواند درآمد بیشتری را برای آن‌ها به دست بیاورد مطرح کند.
اهمیت این مفهوم در شرایط فعلی بیش از گذشته مطرح می‌شود. به گفته علی اصل، در فصلی که معیشت روستاییان به خاطر خشکسالی و بسیاری امور دچار مشکل شده گردشگری می‌تواند راه برون رفت آن‌ها از مشکلاتی باشد که با آن دست به گریبان هستند.
عضو هیأت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری استان قم افزود: در شرایطی که به خاطر تغییر اقلیم و مدیریت غلط منابع آبی با مشکل خشکسالی مواجه هستیم و دشت‌های ممنوعه در استان قم روز به روز بیشتر می‌شوند و بسیاری از روستاییان برای تأمین معاش خود مجبور به ترک روستا هستند و از طرف دیگر صنعت هم با مشکل‌هایی نظیر کمبود منابع دست به گریبان است و بسیاری از کارخانه‌ها در شهرک‌های صنعتی به تعطیلی کشیده شده‌اند یا با حداقل ظرفیت مشغول به فعالیت هستند، گردشگری می‌تواند همه این کمبودها را جبران کند.
به اعتقاد وی روستایی که امروز به دلیل کمبود منابع آبی با مشکل معیشت مواجه است می‌تواند میزبان گردشگر‌های خارجی باشد و با دادن غذای محلی و استفاده از جاذبه‌های روستا درآمد بسیار فراتر از درآمد کشاورزی داشته باشد.
قم؛ استان درجه یک در حوزه گردشگری طبیعی
عضو هیأت مدیره انجمن صنفی راهنمایان گردشگری اظهار کرد: استان قم جاذبه‌های بسیار بالا و درجه یک در سطح بین الملل دارد که می‌تواند گردشگران بسیاری را از سراسر دنیا جذب کند، کما این که امروز گردشگران بسیاری با علم و با همراه داشتن مقاله‌های علمی برای دیدن جاذبه‌های ژئوتوریسم قم همانند گنبد نمکی به این استان می‌آیند که می‌توان از این ظرفیت بیش از این استفاده کرد.
علی اصل افزود: استان قم را بیش از آن که یک استان صنعتی بنامیم باید یک استان گردشگری بخوانیم. این استان می‌تواند به بهانه‌های مختلف از جمله گردشگری مذهبی، گردشگری طبیعی و گردشگری سلامت، گردشگران بسیاری را از همه نقاط دنیا جذب کند.
به گفته وی طیف وسیعی از جاذبه‌های گردشگری در استان قم وجود دارد از جمله گنبد نمکی و دریاچه حوض سلطان که در دنیا به عنوان جاذبه‌های ژئوتوریسم مطرح هستند و به لحاظ جاذبه‌های طبیعی هم استان قم یک استان درجه یک محسوب می‌شود.
قم از راهنمایان گردشگری طبیعی حرفه‌ای برخوردار است تا جایی که در انجمن‌های سراسری به عنوان مشاور از آن‌ها در اتاق فکر استفاده می‌شود.
درآمد بالای گردشگری بدون این‌که نیاز به زیرساخت‌های گسترده داشته باشد از دیگر عواملی است که امروز توجه و اقبال جهانیان را در پی داشته است.
به گفته علی اصل، اگر گردشگری توسعه پیدا کند درآمد چند صد میلیارد دلاری می‌تواند داشته باشد. در سال‌های گذشته فقط گردشگری سلامت درآمد چند بیلیون دلاری داشته و این نوع گردشگری می‌تواند در قم توسعه یابد.
وی با بیان این که ظرفیت‌هایی که در استان قم وجود دارد باید به شکل اصولی مورد استفاده قرار گیرد، افزود: اگر این شرایط پیش بیاید طیف گسترده از جوانان هم می‌توانند در این حوزه‌ها فعال شوند و اشتغال ایجاد خواهد شد.
رواج گردشگری با قید مسئولانه
اما آن چه بیش از همه در توسعه و رواج گردشگری جای نگرانی است، پایین بودن ظرفیت و فرهنگ گردشگری است. این خطر وجود دارد که بلایی که بر سر جاذبه‌های طبیعی شمال ایران و جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی چون تخت جمشید و آثار فرهنگی سایر استان‌ها وارد شده در استان قم نیز تکرار نشود. در هر جایی که پای گردشگران باز می‌شود نگرانی طبیعت دوستان و فعالان فرهنگی کشور را به همراه دارد که نکند داشتن سود بیشتر و رونق اقتصاد کشور به بهای نابودی میراث طبیعی و تاریخی چندین هزار ساله تمام شود.
هیأت مدیره انجمن صنفی راهنمایان گردشگری در همین مورد فرهنگ‌سازی و ترویج صحیح فرهنگ گردشگری مسئولانه را از جمله مهم‌ترین اهداف خود برمی‌شمارند.
به گفته نایب رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان، مسأله‌ای که در گردشگری اهمیت دارد روحیه پذیرش این آثار در مردم بوده و در جذب گردشگر برای میراث طبیعی و تاریخی کشور باید ظرفیت تحمل آثار را در نظر داشته باشیم.
وی اضافه کرد: بسیاری از مناطق طبیعی در استان وجود دارد که هنوز ظرفیت پذیرش گردشگر در آن‌ها وجود ندارد که باید ورود گردشگر به آن‌ها هدفمند صورت بگیرد.
فقیه تأیید کرد: نمی‌توانیم از ورود مردم به جاذبه‌های گردشگری جلوگیری کنیم اما می‌توان از ظرفیت رسانه‌ها، مدارس و گروه‌های مردم‌نهاد برای افزایش فرهنگ گردشگری در جامعه استفاده کرد. انجمن صنفی راهنمایان گردشگری در این زمینه وارد شده و تلاش می‌کند فرهنگ‌سازی گردشگری مسئولانه را از مدارس آغاز کند.
تعیین کدهای اخلاقی گردشگری
عضو هیأت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری استان قم این مسأله را یکی از دغدغه‌های اصلی انجمن راهنمایان گردشگری دانست و افزود: انجمن هرجا که از گردشگری صحبت می‌کند به دنبال گردشگری مسئولانه است. یکی از اصلی‌ترین اقدام‌های این انجمن مطرح‌کردن کدهای اخلاقی در گردشگری است، به این معنی که در هر جاذبه گردشگری آداب خاص خود را می‌طلبد که باید توسط گردشگر رعایت شود. وی معتقد است احترام به جامعه محلی و ارزش‌های دینی و عرفی نیز اهمیت بالایی دارد.
علی اصل گفت: ما به عنوان گردشگر ملزم هستیم که به فرهنگ یک منطقه احترام قائل شویم و انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان قم در این زمینه پیش رو بوده و در این زمینه تلاش می‌کند.
آنچه مسلم است امروز گردشگری به عنوان صنعت صلح و سالم‌ترین صنعت دنیا در سطح بین الملل روز به روز جای خود را بیشتر از گذشته باز می‌کند؛ صنعتی که علاوه بر مواهب بسیاری که برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت الزام‌ها و شرایط خاص خود را نیز می‌طلبد که اگر رعایت نشود چه بسا نابودی میراث چندین هزار ساله کشور را به همراه داشته باشد.
منبع: همشهری
