به گزارش تابناک : استرالیا کشوری جزیرهای، گسترده و منحصر بهفرد است که با عنوان قارهی خود نیز شناخته میشود. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با ماهیت این ناحیه آشنا شویم.
بیشتر مردم از این که در چه کشور و چه قارهای زندگی میکنند، مطلع هستند. اما چه تفاوتی بین یک کشور و یک قاره وجود دارد؟ قاره معمولا به خشکی بسیار بزرگی گفته میشود که توسط اقیانوسهای مختلف جدا شده باشد. برخی از قارهها نیز با دیگر عوامل جغرافیایی یا اجتماعی تفکیک میشوند. تفکیک جغرافیایی ممکن است یک منطقهی کوچکی را تشکیل دهد، اما تفکیک اجتماعی میتواند بر اساس فرهنگ مشترک باشد.
قوانینی که موجب تعیین قارهها میشوند، ثابت نیستند. در حال حاضر ۷ قارهی مختلف در جهان وجود دارد؛ آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آفریقا، اروپا، آسیا، جنوبگان و استرالیا. البته برخی معتقدند که آمریکای شمالی و جنوبی، یک قاره محسوب میشوند که با این حساب، ۶ قاره در جهان وجود خواهد داشت. گروه دیگری با استنباط به نظریهی «یک قارهی عظیم»، بر این باورند که تنها ۴ قاره روی کرهی زمین وجود دارد که عبارتند از: آمریکا، آفرو-اوراسیا، جنوبگان و استرالیا.
با این حال، یک کشور، یک موجودیت سیاسی متفاوت است. در بیشتر موارد، هر کشور دارای مرزهایی مشخص است که در نتیجهی پدیدههای جغرافیایی مانند رودخانهها، کوهستانها یا حد و حدود فرهنگی تعیین میشود. اساسنامهها و نیز معاهدههای مختلف موجب شکلگیری مرزهای کشورهای گوناگون میشود. طبق آخرین آمار و ارقام، ۲۰۶ کشور مستقل در جهان وجود دارد.
آیا استرالیا یک قاره است؟
استرالیا از سرزمین استرالیا، تاسمانی، سرام، گینه نو، گاهی جزیرهی تیمور و جزایر اطراف آن تشکیل شده است. استرالیا با ۷,۶۸۶,۸۵۰ کیلومتر مربع مساحت، کوچکترین قارهی جهان بوده و کمجمعیتترین قارهی دنیا نیز محسوب میشود. جزایر اطراف استرالیا با «فلاتقاره» به این قاره متصل شدهاند که شامل «فلاتقارهی ساحول» و «تنگهی باس» میشود. تقریبا نیمی از فلاتقارهی استرالیا در عمق ۴۸ متری یا پایینتر قرار دارد.
نکته: فلاتقاره به سطح شیبدار ملایم بستر آبهای کمعمق دریاها گفته میشود که از انباشت تودههای شن ساحل ایجاد شده و با شیبی ملایم به سوی اعماق اقیانوس ادامه مییابد و به طور معمول تا عمق دویست متری ادامه پیدا میکند.
زمینشناسی استرالیا
اگر بخواهیم به لحاظ زمینشناسی صحبت کنیم، قارهی استرالیا بر روی صفحهی هند-استرالیا واقع شده است. این صفحهی زمینساختی، تقریبا ۹۶ میلیون سال پیش از ابرقارهی گندوانا جدا شد. این صفحه از جنوبگان جدا شده و به سمت شمال حرکت کرد. در حدود ده هزار سال پیش از میلاد مسیح، یعنی هنگام پایان عصر یخبندان پیشین، ذوب شدن یخها موجب بالا آب سطح آب اقیانوسها شد.
افزایش سطح آب اقیانوسها و دریاها در نهایت به شکلگیری تنگهی باس منجر شد که خود موجب جدایی تاسمانی از خشکی اصلیاش (استرالیا) شد. تقریبا دو الی چهار هزار سال بعد، وقوع چندین سیل، گینه نو و جزایر آرو را تشکیل داد که اکنون در نواحی شمالی استرالیا واقع شدهاند. استرالیا تنها قارهی جهان است که خبری از کوهستانهای آتشفشانی فعال در آن وجود ندارد. با گذشت زمان، صفحهی زمینساختی استرالیا-گینه نو با صفحهی زمینساختی اوراسیا برخورد کرد. این برخورد یا تصادف، موجب شکلگیری کوهستانهای گینه نو و جزایر والاسئا شد.
گوناگونی زیستی استرالیا
حرکت صفحهی زمینساختی هند-استرالیا به سمت شمال موجب خنک شدن هوای جهانی شد. در حالی که آبوهوای دیگر قارههای دنیا در حال سرد شدن بود، استرالیا به استوا نزدیک میشد که همین موضوع موجب خنثی شدن تغییرات جوی در این قاره شد. این ثبات آبوهوایی به گیاهان و جانوران مختلف استرالیا اجازه داد تا تحت شرایط زیستی خاصی تکامل یابند. همچنین دورافتادگی استرالیا نیز از ورود دیگر جانداران به این قاره جلوگیری کرد که خود زمینه را برای رشد و نمو گونههای موجود در آن، بدون هیچ رقیبی فراهم کرد.
از آنجایی که هیچگونه کوه آتشفشانی و یخچال طبیعی در استرالیا وجود نداشت، خاک این سرزمین سالم بوده و توانست مواد مغذی را به خود جذب کند. میزان باروری و حاصلخیزی بالای خاک استرالیا به گوناگونی گیاهان و نیز تکامل گونههای مختلف جانوری آن در کنار هم منجر شد. جزایر والاسئا به قدری به جنگلهای بارانی جنوب شرقی آسیا نزدیک بودند که برخی از گونههای گیاهی این مکان توانستند وارد گینه نو نیز شوند. با این حال، تنگههای اقیانوسها بسیار بزرگ بودند که اجازهی مهاجرت پستانداران را نمیداد.
مجموعهی این عوامل و رخدادها به تنوع بسیار بالای گونههای جانوری و گیاهی استرالیا منجر شده است. کیسهداران (پستاندارانی مانند کانگورو که دارای کیسه هستند) و پستانداران تخمگذار توانستند با جفتگیری، بر منطقهی استرالیا چیره شوند که اکنون نیز جمعیت زیادی از آنان در سراسر جهان وجود دارد. گونههای زیادی از پرندگان توانستند در استرالیا رشد کنند. دانشمندان بر این باورند که پرندگان آوازخوان برای اولین بار در استرالیا تکامل یافته و سپس به دیگر نقاط جهان مهاجرت کردند.
آیا استرالیا یک کشور است؟
مردم بومی استرالیا که در این مکان زندگی میکردند از نوادگان انسانهایی هستند که در حدود ۴۲ الی ۴۸ هزار سال پیش از اروپا به آن مهاجرت کردند. کاوشگران هلندی در سال ۱۶۰۶ میلادی وارد استرالیا شده و با نقشهگذاری سواحل شمالی و غربی آن، این مکان را «هلند نو» نامیدند. اما آنها در این مکان ساکن نشدند. در سال ۱۷۷۰ میلادی، جیمز کوک سواحل شرقی استرالیا را از آن بریتانیا دانست و نام آن را «نیو ساوت ولز» نهاد. دولت بریتانیا در سال ۱۷۸۳ یک تبعیدگاه کیفری در استرالیا تاسیس کرد تا زندانیان خود را راهی آنجا کند. در سال ۱۷۸۸ ساکنان دیگری وارد استرالیا شدند که در نهایت به شکلگیری شهر سیدنی امروزی منجر شد.
افزایش بسیار بالای مهاجران اروپایی به سمت استرالیا موجب رشد جمعیت این مکان تا نواحی تاسمانی شد. بریتانیا ادعای مالکیت غرب استرالیا را کرده و در اواسط سدهی ۱۸۰۰ میلادی، نیو ساوت ولز را به استرالیای جنوبی، ویکتوریا و کوئینزلند تقسیم کرد. در نیمهی دوم قرن نوزدهم، تب استخراج طلا در استرالیا شدت گرفته و مناطق استعماری تا حدی توانستند استقلال پیدا کنند. از آنجایی که جمعیت ساکنان معمولی و نیز زندانیان تبعیدگاهها در استرالیا افزایش یافته بود، یک میلیون نفر از مردم بومی این ناحیه در پی بیماریهای مختلف و درگیریهایی که در طول ۱۵۰ سال ادامه یافت، جان خود را از دست دادند.
تا سال ۱۹۰۱، مناطق استعماری این مکان به عنوان نواحی مشترکالمنافع استرالیا تحت امپراطوری بریتانیا شکل گرفتند. در سال ۱۹۳۱، دولت بریتانیا با تصویب لایحهی «آییننامهی وستمینستر»، استقلال مناطق استعماری را قانونی دانسته و آنها را به عنوان کشورهای مستقل و خودمختار اعلام کرد. استرالیا در سال ۱۹۴۲ از این قانون پیروی کرد. پس از پایان جنگ جهانی دوم، استرالیا مرزهای خود را برای اروپاییها و در دههی ۱۹۷۰ برای آسیاییها باز کرد. در سال ۱۹۸۶، استرالیا روابط خود را با بریتانیا قطع کرد که دست دولت این کشور را از قانونگذاری در استرالیا کوتاه میکرد. امروز، استرالیا از ۶ ایالت نیو ساوت ولز، کوئینزلند، استرالیای جنوبی، ویکتوریا، استرالیای غربی و تاسمانی تشکیل میشود. تمامی این ایالتها به جز تاسمانی و جزیرهی جنوبی آن، داخل کشور استرالیا قرار دارند. کشورهای همسایهی استرالیا عبارتند از پاپوآ گینه نو، اندونزی، تیمور شرقی، جزایر سلیمان، وانواتو و نیوزلند.
جمعیت استرالیا
جمعیت استرالیا در حدود ۲۲٫۴ میلیون نفر است. این میزان از زمان جنگ جهانی دوم و با سیاستهای دولت استرالیا در زمینهی مهاجرت، به طور قابل توجهی افزایش یافته است. تقریبا ۲۴٫۶ درصد از جمعیت استرالیا جزو اتباع خارجی بوده و ۴۳٫۱ درصد از آنان نیز دارای پدر یا مادر خارجی هستند. مردم بومی استرالیا، تنها ۲٫۵ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. طبق تخمینها و برآوردهای صورت گرفته، مجموع جمعیت استرالیا تا سال ۲۰۵۰ دو برابر خواهد شد.
رایجترین زبان موجود در استرالیا، انگلیسی به ویژه انگلیسی استرالیایی است. تقریبا ۸۱ درصد از جمعیت این کشور در خانه به زبان انگلیسی صحبت میکنند. از دیگر زبانهای موجود در استرالیا میتوان به ماندرین (۱٫۷ درصد)، ایتالیایی (۱٫۵ درصد)، عربی (۱٫۴ درصد)، کانتونی (۱٫۳ درصد)، یونانی (۱٫۳ درصد) و ویتنامی (۱٫۲ درصد) اشاره کرد. از میان ۲۵۰ زبان بومی استرالیا، ۲۰ زبان مورد استفادهی تمامی گروههای سنی این کشور و ۱۵۰ زبان نیز مورد استفادهی نسلهای مسنتر است.
بیش از نیمی از جمعیت استرالیا یعنی چیزی در حدود ۶۱٫۱ درصد آنان مسیحی هستند. کلیساهای مسیحی در توسعهی خدمات آموزشی، سلامتی و اجتماعی این کشور نقش بسزایی ایفا کردهاند.
اقتصاد استرالیا
استرالیا دوازدهمین اقتصاد بزرگ جهان را در اختیار دارد. تولید ناخالص داخلی این کشور بسیار بالا و میزان فقر آن نیز بسیار پایین است. استرالیا با نرخ رشد سالانهی ۳٫۶ درصد، کشوری ثروتمند به شمار میرود. برخی از مهمترین صنایع این کشور عبارتند از: استخراج از معادن، ارتباطات مخابراتی، بانکداری و تولید. چهار شهر بزرگ استرالیا از جمله ملبورن، سیدنی، آدلاید و پرت جزو ۱۰ شهر برتر جهان برای زندگی کردن هستند.
منبع : کجارو