تابناک ایلام، امین دانیالی:: طبیعت و محیط زیست، موهبتی الهی است و وجود مراتع و جنگل ها لازمه حیات موجودات زنده و به تبع آن انسان است. با توجه به منابع طبیعی عظیمی که ایران در اختیار دارد باید به این نکته توجه داشته باشیم که تخریب منابع طبیعی و محیط زیست بر کیفیت و چرخه طبیعی کشور اثر میگذارد و پیامدهای زیان باری برای زندگی انسان، حیوان، گیاه و تمدن بشری دارد.
با توجه به این نکته که طبیعت، رکن اساسی حفظ بقای نسل بشر است و پیوندی ناگسستی میان انسان و طبیعت وجود دارد پس حفظ و حراست از آن امری بسیار مهم است.
شکستن شاخه ازدرخت به نزد من مانند شکستن بال فرشتگان است . (رسول اکرم ص ). این جنگلها مال ملت است و نباید آن راخراب کرد (امام خمینی ره ). منابع طبیعی یکی از سرمایه های حیاتی مملکت بشمار می رود (امام خمینی ره ) . با توجه به اهمیت حفظمنابع طبیعی از نگاه بزرگان ،حفاظت ازمنابع طبیعی یک وظیفه همگانی است و فرهنگ منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود.
استفاده بی رویه از منابع طبیعی، تخریب منابع، عدم در نظرگرفتن توان سرزمینی و اجرای پروژه های غیر همسو با پتانسیل احیای طبیعت و عدم لحاظ آمایش سرزمین در برنامه های توسعه ای و عمرانی و همچنین بخشی نگری در انجام پروژه ها از عمده عوامل تخریب و زوال منابع طبیعی تجدیدشونده میباشد که می طلبد با ارزیابی نیازسنجی علمی و کاربردی ضمن اجرای برنامه های توسعه ای در حفظ منابع طبیعی تجدید شونده بکوشیم.
همه میدانیم منابع طبيعي يعني آب ، خاك ، باد ، خورشيد ، جنگلها ، مراتع ، كوه ، كوير و دشت ... براي حفظ و نگهداري نيروي خورشيدي كه منبعي قدرتمند و از جمله نعمت هاي بزرگ خداوند است بايد با ساخت سایتهای تبدیل انرژی بخشی از نیاز خود به انرژی را تامین کنیم . در مورد آب ، خاك ، جنگلها ، مراتع كوهستانها و دشتها لازم است تا انسانها كمي بيانديشند، اینها همه شامل منابعی هستند که برای آرامش وآسایش انسان خلق شده است وباید درحفظ ونگهداری آنها برنامه داشت زیرا استفاده بی رویه موجب نابودی زود هنگام این منابع خواهد شد.
حوزه نیمه خشک زاگرس دومین منبع توده جنگلی ایران ازاهمیت زیست محیطی ویژه ای برخوردار است .این منطقه درطول دهه های گذشته دراثرفشار فعالیت های شدت گرفته انسان باضعف مفرط توان اکولوژیک روبه رو شده و در دو دهه اخیرنیز تحت تاثیر تنش ناشی از خشکسالی باخشکیدگی جنگل و در نتیجه حمله آفات چوبخوار وقارچ زغالی مواجه شده است .
به استناد آمار منابع طبیعی ،شهرستان آبدانان دارای ۲۴۰ هزارهکتار جنگل و مرتع است که مقدار ۸۰ هزار هکتار آن را جنگلهای دینارکوه وکبیر کوه و ۲۵ هزار هکتار را بیابان دربرگرفته است . اینک ما برای حفظ ونگهداری آن چه کاری انجام داده ایم و چه برنامه ای اجراشده است ؟
رییس منابع طبیعی آبدانان در این خصوص گفت : شهرستان آبدانان دارای نعمت بزرگ جنگل طبیعی دینارکوه وکبیرکوه است که دارای منابع عظیم پوشش گیاهی و زیست محیطی است . واین خود وظیفه ما رابرای نگهداری ازاین موهبت الهی سنگین ترکرده است .سال جاری بالغ بر ۴ میلیازد تومان دربخش آبخیزداری جهت جلوگیری از فرسایش ورسوب ،کنترل وپخش سیلاب ،تقویت سفره های زیرزمینی هزینه شده است.
برزگر افزود : در حال حاضر ۲۰ طرح مشارکتی بامردم با عنوان بندخاکی ملاتی دربخش کلات مورموری با هدف تقویت سفره های زسرزمینی ، آبزی پروری و رونق کشاورزی دردست اجرا است .
وی در خصوص بیابان زدایی و کاشت نهال از سرسبز کردن بیش از ۷۰۰ هکتار از اراضی بیابان وجنگلهای شهرستان خبرداد وبیان داشت: دراین مناطق نهال های کنار ، کالیتوس و بلوط جهت حفظ منابع کاشت شده است .
برزگر درخصوص تعاونی های برداشت سقز گفت:شهرستان آبدانان دارای ۸ تعاونی ثبت شده است که از این تعاونی ها ۳ تعاونی فعال هستندو توانسته اند ۷ تن سقز برداشت کنند.
اما یک چنین منابع عظیمی که خداوند در اختیار ما قرار داده است را چگونه نگهداری کنیم ؟ایا برداشت های بی رویه گیاهان دارویی و خوراکی ، برداشت بی رویه بلوط و ون و زالزالک به طببعت بکر جنگل آسیب نمی رساند؟
قطعا نمیشود پای گردشگرانی که همه فصول تنها تفرجگاهشان دینارکوه وکبیر کوه است را کوتاه کرد ، ولی میتوان با چند راهکار مناسب خود مراقبتی ازطرف مردم برای جنگل ها ایجاد کرد ازجمله: ایجاد پارک های جنگلی در دامنه پایین کوه ونزدیک به شهر تاتردد مردم به جنگل کمتر شود اگر پارک‌های جنگلی با گونه های درختی متنوع و امکانات رفاهی ایجاد شود قطعا مردم کمتر برای یک تفریح چند ساعته به جنگل می آیند و لذا درخت وبوته کمتری تخریب میشود .
راهکار دوم: برگزاری اردوهای آموزشی درسطوح مختلف تحصیلی به داخل جنگل دینارکوه تا از نزدیک و ملموس تر آگاه سازی کنیم. جنگل به این وسعت قطعا نیاز به مراقبت دارد و لازم است نیروهای بیشتری به عنوان جنگلبان استخدام کرد تا دلسوزانه تر از این موهبت نگهداری کنند .
راهکار بعدی افزایش اعتبارات مالی منابع طبیعی برای کمک به صرف هزینه های نگهداری شامل کاشت نهال ونگهداری از آنها، و همچنین ایجاد کار گروه پاسبان طبیعت ، که این کارگروه با مطالعه درخصوص انواع گونه های موجود گیاهان در جنگل نسبت به کاشت و افزایش آنها از نابودی گونه ها جلوگیری کنند .
شناسایی به موقع و مبارزه،با آفات برگزاری دوره های آموزشی نگهداری وحفظ گیاهان و درختان جنگلی برای عشایر منطقه و واگذاری مناطق مختلف جنگل به عشایر جهت نگهبانی و مراقبت از آنها ، ایجاد نهالستان گونه های مختلف موجود در جنگل و توزیع رایگان بین مردم و برنامه ریزی جهت کاشت بامشارکت مردم در یک روز خاص از فصول سال . از دیگر راهکارها برای حفظ جنگل می باشد.
قطعا با انجام برنامه ریزی برای بهره برداری منطقی در قالب توسعه صنعت گردشگری طبیعت( اکوتوریسم)، بهره برداری اصولی از محصولات فرعی جنگل و مرتع در قالب شرکت های تعاونی مردمی و با اجرای برنامه های حفاظتی حمایتی و اصلاحی میتوان یک منابع قوی تجدید پذیر در کشور داشت ./م
